de mens achter de musicus

Spelen met je gevoel is spelen zonder te denken. Je staat open. Bent in het moment.

Je voelt je voeten, de dirigent komt op en gaat gereed staan om het concert te starten. In de zaal zie je een jongen met een baard zitten of een meisje met geen paarse bril.. Je moet focussen op je muziek!

Maar hoe doe je dat, in het moment zijn? Here comes the bad news...

Spelen met gevoel is heel hard werken.

Om op het podium in het moment te zijn, moet je uren repeteren, zodat je alle muziekstukken kunt dromen.  Zodat je precies weet wat er wanneer moet komen. Waarom? Nou, omdat je niet wilt denken als je eenmaal op het podium zit!

Want op het podium is je eigen innerlijke stem je grootste vijand. Je denken houdt je weg van het moment. Zolang je eigen hoofd zich afvraagt of je nou een mol moet spelen of niet, dan weet je dat je nog werk te doen hebt!

Repeteer dus totdat je zeker weet dat je eigen kop je geen twijfels meer influistert. Zorg ervoor dat je kunt vertrouwen op je onderbewuste.

Daarna neem je de volgende stap.

Je moet weten wat je wel wilt voelen op het podium

Wil je je voelen zoals toen op die avond toen het zo stormde en je partner je schouders in stilte masseerde? Wil je je voelen zoals toen op die reünie, toen die blonde, inmiddels volwassen jongen uit HAVO 5 in je oor fluisterde dat ie je altijd leuk had gevonden? Of wil je voelen als een toen je een klein kind was? Wat het ook is, roep dat gevoel op voor je het podium opgaat!

En dan moet je dat gevoel gaan mixen met het moment van je optreden

Zet je oren open voor de muziek om je heen. Zie de dirigent, adem mee met je mede-muzikanten als je zelf nog ruist hebt. Hoor de baslijn, voel de drums. Vertrouw. Niet denken, loslaten en musiceren!

In mijn vorige blog leerde ik je een ontspanningsoefening vlak voor een concert. Maar vaak zijn het ook vooral negatieve/nerveuze gedachten die door je hoofd gaan vlak voor je het podium op moet. En die zijn niet zomaar verdwenen met een ontspanningsoefening... Daarvoor moet je jezelf eigenlijk trainen in het omdraaien van die gedachten... Daarover gaat het vandaag!

Het grote gevaar van negatieve gedachten voor en tijdens een concert is dat je in een soort negatieve spiraal terecht komt waardoor je steeds meer last krijgt van podiumangst en tegenvallende performances.

Om die cirkel te doorbreken moet je leren anders te denken. Omdenken, ookwel G-denken genoemd.

Dit werkt met een zogenaamd schema. Je ziet dat schema hieronder:


Je bekijkt een Gebeurtenis (bv jouw laatste concert waar je last had van je podiumangst), het Gevoel wat daarbij hoorde en de Gedachten die daaraan vooraf gingen.

Dit ombuigen van gedachten is in het begin best lastig, en ik raad je dan ook aan om dit soort dingen een aantal keer voor jezelf uit te werken op papier. Als je okee bent met het proces van omdenken, dan lukt het je ook om dit vlak voor een concert in je hoofd te doen.

Wil je toch meer hulp met het aanpakken van jouw podiumangst? Ik help je graag met mijn speciale workshop 'Vol vertrouwen het podium op'. De workshop is zowel individueel als voor een groep te boeken!

In mijn vorige blogs schreef ik over een goede voorbereiding van je concert: het instuderen, maar ook de dag van het concert zelf is aan de orde geweest. Vandaag maken we de stap naar vlak voor het concert.
 
Ik heb voor jou 5 strategieën die je kunt gebruiken om je podiumangst de baas te blijven:
•Ontspanningsoefeningen
•Imaginatie en mentale repetitie
•Aandacht en cognitie
•Goede ervaringen ankeren
•Gedachten omdraaien

Het is natuurlijk vreselijk lastig om deze strategieën zo uit een blog aan te leren. Dus als je hiermee echt aan de slag wilt, dan is het zeker aan te raden om te kiezen voor workshop om je podiumangst de baas te worden. 
Ik zal proberen de komende weken beknopt wat uitleg te geven over de 2 eenvoudigste  (en tegelijkertijd belangrijkste) strategieën, namelijk ontspanningsoefeningen en gedachten omdraaien. Ook zal ik 6 gouden regels over aandacht en cognitie met je delen.

Ontspanningsoefening

Vandaag deel ik een ontspanningsoefening met jullie die ik zelf echt heel vaak gebruik vlak voor een concert:

Muziek maken is leuk om te doen, het is vaak een uitlaatklep voor allerlei emoties.

Maar wat nou als je voor een concert zo gestresst raakt dat je helemaal dichtklapt, dat je geen fatsoenlijke noot meer kan spelen van dat zo perfect voorbereide concert...?!

Je handen trillen, je verstijft, je hebt een droge mond, je hebt een hoge hartslag, je bent misselijk of duizelig en je zweet. Zomaar wat symptomen waarvan je last kunt hebben. Heb je 1 of meer van deze symptomen vaker bij een concert? Dan heb je misschien last van podiumangst, een vorm van faalangst.

Omdat veel mensen last hebben van (een vorm van) podiumangst, start ik een blog-serie over podiumangst en hoe je daarmee om kunt gaan. 
Vandaag deel 1: wat is podiumangst eigenlijk?

Angst
Podiumangst is een vorm van angst.
Angst is een natuurlijke, belangrijke en nuttige lichaamsfunctie.
Wanneer je geconfronteerd wordt met iets gevaarlijks, zorgt angst ervoor dat het lichaam in staat van paraatheid wordt gebracht.

Hierdoor kan besloten worden of het gevaar ontweken of bestreden moet worden; de zogenaamde vlucht- of vechtreactie.

Bij podiumangst ervaart jouw lichaam het concert als iets gevaarlijks.
- alle ogen van de aanwezigen zijn op jou gericht. Een optreden lijkt op een wedstrijd en de angst blokkeert je. Je beseft dat iedereen ziet dat je nerveus ent, bloost, trilt, misselijk bent of dat het zweet je uitbreekt.
- Bij podiumangst is de angst vooraf erg, maar vooral tijdens het optreden is de angst fataal. Deze angst komt het meest voor bij presentatoren, cabaretiers, zangers, toneelspelers en musici.
Zo’n 15 tot 25% van de muzikanten en musici heeft last van podiumangst, het merendeel bestaat uit vrouwen. Sommigen slikken medicatie tegen de angst, maar dat onderdrukt de angst maar maakt jou als mens niet beter bestand tegen deze angst.
- Podiumangst is een sociale angst. Het heeft alles te maken met andere mensen. Je weet dat je je publiek niet kunt vragen of je het nog eens over mag doen. In gedachten zie je alle blikken op jou gericht en je bent bang dat jouw performance helemaal de mist in gaat.

Symptomen
Als je last hebt van podiumangst dan heb je last van meerdere van deze symptomen:
 - trillen
- verstijven
- verhoogde hartslag
- droge mond
- zweten
- nervositeit
- misselijkheid
- duizelingen/tintelingen
- willen vluchten
- negatieve gedachten
- vaak plassen
De meest voorkomende symptomen zijn: zweethanden, nervositeit en negatieve gedachten.

Oorzaken
Hoe komt het dat de één enorm last heeft van podiumangst, en dat een ander er niet of nauwelijks last van heeft?
Oorzaken van podiumangst zijn te vinden in drie gebieden:
- algemene biologische kwetsbaarheid, bijvoorbeeld neuroticisme of negatief affect
- algemene psychologische kwetsbaarheid, bijvoorbeeld door introversie of perfectionisme
- specifieke negatieve ervaringen, bijvoorbeeld door een mislukking bij een eerder concert of een familielid met een angststoornis.

Waarom podiumangst blijft bestaan
- je zit vast in bepaalde denkpatronen. Door een slechte ervaring krijg je slechte gedachten en die zorgen voor podiumangst. Duidelijk voorbeeld van een negatieve denk-spiraal.
- je bent meer bezig met aandacht te besteden aan de angst en de symptomen ervan, waardoor de angst vanzelf blijft bestaan of zelfs groeit.
- je bent geconditioneerd (onbewust) door bijvoorbeeld een mislukking bij je allereerste concert, dit koppel je onbewust aan ieder concert.
- soms ligt het ook aan situationele factoren, bijvoorbeeld de aanwezigheid, de status en de grootte van het publiek of bijvoorbeeld het aantal uitvoerenden.

Herken je je in het verhaal hierboven? Volg dan de komende weken dit blog, want ik ga je wekelijks een tip geven om je podiumangst onder controle te krijgen. Kun je niet wachten, of wil je meer persoonlijke begeleiding in plaats van algemene tips en tricks? 
Daarvoor heb ik de workshop 'vol vertrouwen het podium op' ontwikkeld. Je kunt deze zowel in een groep als individueel boeken.
Tijdens de workshop leer ik je hoe je je gedachten zodanig kunt omdraaien dat je minder nerveus op het podium staat of zit. Ook leer ik je ontspanningsoefeningen (waarbij ademhaling heel belangrijk is) zodat je op verschillende manieren je onrust onder controle kunt krijgen. 
We gaan ook aan de slag met imaginatie, aandacht en cognitie en ankeren.

Podiumangst is een soort oerangst, je raakt hem nooit helemaal kwijt, maar ik kan je wel leren om er beter mee om te gaan!

Bij de workshop hoort een leerwerkboek, waarin je de leerstof en de oefeningen uit de workshop nog eens kunt nalezen. Bovendien zitten er nog extra invuloefeningen in het werkboek.

Heb je interesse? Mail me dan via info@judithvanboven.nl