fbpx

docent

Notenschrift, hoe belangrijk is dat eigenlijk?

by

De Beatles, Elvis, Eric Clapton, Bob Dylan, Bob Marley en John Ewbank. Allemaal grootheden in de wereld van de muziek.. Maar wist je dat deze mensen geen (muziek)noot konden lezen?!

Als docent ben ik iemand die open staat voor andere dan de gebaande wegen, en daarbij komen steeds vaker leerlingen bij me die vragen: zijn die noten eigenlijk wel nodig?? Moet ik wel noten lezen?? Kan ik niet gewoon lekker spelen??
Met de huidige technologieën kun je toch gewoon wat spelen en met bv de iPad een begeleiding fabriceren??


Tsja, deels hebben ze wel gelijk vind ik. Bladmuziek is heel handig, en ikzelf vind het fijn om van bladmuziek te spelen, maar ik merk ook dat het soms in de weg zit. 
Je merkt het bijvoorbeeld als je met een jonge leerling start met instrumentale lessen. De eerste (proef)lessen is er vaak nog geen boek voor handen en leer je zo’n kind vooral de techniek van blazen, je legt uit hoe het instrument werkt, en spelenderwijs komen er zo ‘liedjes’ uit het instrument.. 
Als later het boek opengaat, merk je dat leerlingen dat soms als blokkade voelen.

Maar ik merk het ook bij mezelf: ik kan werkelijk muzikaler spelen en opgaan in de muziek als ik loskom van de bladmuziek.

Muzieknotatie is geen absolute voorwaarde om je dromen en ambities waar te maken. Jammer genoeg zitten veel mensen een soort van vast in ‘het systeem’ van muziek leren.
Muziek leer je vanuit een boekje en je leert eerst die noot en dan die noot en….. Veel kinderen verliezen daardoor al snel het plezier in waar het eigenlijk om draait: fijn muziek maken!

Moet je dan muziekschrift leren lezen maar helemaal afschaffen? Nee, dat wil ik zeker niet beweren… 
Want het is ongelooflijk handig om te snappen en voor je te zien hoe muziek in elkaar zit.. Maar het hoeft niet per se in een bepaalde volgorde, en het is heel goed om regelmatig gewoon lekker te ‘pingelen’ en liedjes uit je hoofd te spelen of proberen op gehoor mee te spelen met bv YouTube of Spotify. Dat geeft veel plezier, maar helpt leerlingen ook om hun muzikale gehoor te trainen en vrijer en creatiever te spelen. 

Dit is dus eigenlijk een pleidooi om kinderen (en ook volwassen leerlingen) een passende lesmethode aan te bieden. Níet op volgorde van een bepaald boek, want zo doen we het altijd. Nee! Kijk naar de leerling, hoe hij of zij reageert en pas je strategie daarop aan. En daarbij altijd in je achterhoofd houden dat het plezier in het muziek maken en het creatief bezig zijn voorop moet blijven staan…

En ja, dat kost je soms wat meer improvisatie en energie als docent, maar het is ook juist verfrissend om geen 13 in een dozijn leerlingen af te leveren, maar 13 muzikale individuen die met plezier muziek maken en een eigen muzikale identiteit hebben!

En per saldo kost het zeker niet meer tijd dan de ‘reguliere lesaanpak’ om een leerling klaar te stomen voor een examen. Maar leerlingen voelen zich er prettig bij omdat het nauw aansluit bij hun belevingswereld en persoonlijkheid.

Oftewel: ‘muziek op maat’ voor iedere leerling!

Muziek en dyslexie

by

Laatst schreef ik over podiumangst en hoe je dat kunt aanpakken.
Vandaag wil ik het hebben over dyslexie. Want ook ouders van dyslectische leerlingen hebben soms grote vraagtekens over het feit of hun kind wel muziekles moet nemen…

Het belangrijkste is natuurlijk dat een leerling zélf zin heeft om muziek te leren maken. Anders zal het inderdaad lastig worden, maar dat geldt ook voor leerlingen die geen last hebben van dyslexie!

Belangrijke zaken die ik altijd meeneem bij dyslectische leerlingen (en ook als ik vermoed dat een leerling dyslectisch is, maar de diagnose is nog niet gesteld):

  • Noten leren lezen begint voor een dyslecticus niet bij het beeld op papier, maar juist bij achterliggende begrippen. Zo oefen ik bijvoorbeeld eerst de begrippen hoog en laag voordat ik ze aan de notatie koppel. En die koppeling met notatie komt heel rustig op gang via allerlei muzikale spelletjes.
  • Ook voor maat en ritme geldt dat de abstracte begrippen makkelijker te leren zijn wanneer je ze eerst beleeft. Klap- en stampspelletjes zijn op dat vlak mijn absolute favorieten! Zo beleeft de dyslecticus het begrip maat goed. En dat is belangrijk, want het komt vaak voor dat dyslectici later moeite hebben met maat houden.
  • Sommige dyslectici hebben ook moeite met coördinatie, wat lastig kan zijn bij het bespelen van een instrument. Het kan helpen om bewegingen eerst in het groot te maken, en ook het los oefenen van de beweging met de ogen dicht kan helpen de aandacht helemaal op de beweging te richten.


Er zijn in Nederland nog maar weinig docenten die de Suzuki methode gebruiken voor het leren bespelen van een blaasinstrument. Bij de Suzuki Vereniging Nederland zijn alleen docenten voor dwarsfluit en blokfluit geregistreerd.
Ik geloof er heilig in dat deze methode waarin een instrument wordt aangeleerd als een soort ‘moedertaal’ een goede manier is om met name dyslectici een instrument te leren bespelen.
Daarom ben ik dan ook van plan me er de komende tijd in te gaan verdiepen.

In ieder geval kunnen dyslectici zéker een muziekinstrument leren bespelen. Dat kost tijd, maar geeft vooral ook veel voldoening, zeker als er rekening wordt gehouden met de problemen waar dyslectische leerlingen tegenaan lopen.

Weet jij meer over de Suzuki methode? Of heb je nog tips voor mij over omgaan met dyslectische leerlingen? Laat het me weten! Natuurlijk kun je ook met jouw vragen bij mij terecht!
Trouwens, een handige site met informatie over dyslexie en muziek is deze.

Uit het hoofd spelen: waarom en hoe?

by

Menig leerling vervloekt het onderdeel uit het hoofd spelen. De meeste van mijn pupillen gaat het eigenlijk we goed af, maar als ik orkestleden spreek over hun examens dan zijn ze vaak het meest nerveus voor het uit het hoofd spelen van een bepaald stuk. Waarom is dat überhaupt nodig, krijg ik vaak als vraag.. Want in het orkest spelen we toch ook niet uit ons hoofd??
Ik zal in deze blog proberen uit te leggen wat het nut is van uit het hoofd leren spelen!

Muzikaal geheugen

Waar het hier om gaat is ‘muzikaal geheugen’.
Gewoonlijk maakt een muzikant gebruik van wat we “spiergeheugen” noemen.
Herinneringen zijn natuurlijk niet opgeslagen in de spieren, maar verwijzen eerder naar een type geheugen, waar herinneringen verbonden aan bewegingspatronen versterkt worden door veel te repeteren.
Dat heet procedureel geheugen en het staat apart van andere geheugentypes, zoals die voor gebeurtenissen of voor algemene kennis. We gebruiken procedureel geheugen voor handelingen als autorijden, fietsen of typen op een toetsenbord.
Dit is het type geheugen wat ons onder het motto “oefening baart kunst” bijna automatisch dit soort handelingen laten verrichten. Het is vooral een kwestie van vaardigheid. Onder invloed van stress of angst kan dit procedurele geheugen haperen en krijgen we het gevoel alsof we geen adem meer kunnen halen. Dit  komt best nog al eens voor bij muzikanten,  bijvoorbeeld wanneer het procedureel geheugen door faalangst wordt ondermijnd, wat leidt tot speelfouten en black outs. De methode van muziek repeteren en oefenen  is erop gericht dit soort fouten te vermijden of snel te herstellen.

Maar alleen maar herhalen, de meest gebruikte strategie om muziek te studeren, voorkomt niet noodzakelijkerwijs het maken van fouten of vergeten van muzikale handelingen. Het is beter je interacties met de muziek meer te variëren door verschillende bronnen van geheugen aan te boren, voor het geval  één type geheugen het laat afweten. Muzikanten kunnen de muziek bijvoorbeeld in notenschrift uitschrijven om hun visueel geheugen te trainen of een harmonische analyse maken om hun herinnering aan de muzikale structuur meer te borgen in het geheugen.

Een andere aan te bevelen strategie is het muziekstuk te oefenen door op steeds op andere punten te beginnen. Procedureel geheugen vormt vaak ketens van opeenvolgende handelingen, waarbij elke handeling de herinnering aan een volgende triggert. Als een muzikant alleen maar steeds weer vanaf het begin een muziekstuk oefent, dan loopt hij de kans tijdens een concert, eenmaal afgeleid door gekuch of een mobieltje dat afgaat, minder snel de draad weer te kunnen oppakken, omdat de herinnering aan het volgende moment niet wordt geactiveerd.
Het besef, dat je op verschillende punten de draad weer kunt oppakken kan de kans op faalangst dusdanig verminderen, dat je daardoor ook minder vaak door black outs wordt getroffen.
Welnu, ook het uit het hoofd studeren van een muziekstuk helpt bij het opbouwen van je muzikale geheugen…
Het heeft dus wel degelijk zin!

Hoe pak je het aan?

Dan rest nog wel de vraag hoe je dat nou aanpakt, het uit je hoofd leren van een muziekstuk.

  1. Kies een studietechniek die het beste bij jou past:
    1. Leer het notenbeeld uit je hoofd. Lastige passages overschrijven is daarbij een goed hulpmiddel.
    2. Luister (in gedachten) naar de muziek, zing het in je hoofd mee.
    3. Speel het stuk in gedachten; onthoud de vingerzetting en speelbeweging. Wat in je lichaam is verankerd hoef je niet meer te onthouden. Je kunt het loslaten en vertrouwen op je vingers. (Als je het tenminste goed hebt ingestudeerd!)
    4. Een combinatie van de voorgaande technieken is de theoretische benadering, waarbij je het stuk onthoudt als een reeks muzikale patronen (toonladders, gebroken akkoorden, akkoordopeenvolgingen, omspelingen enzovoort).
    5. Voor de “lucky” few: met een fotografisch geheugen de bladmuziek als het ware voor je zien.
  2. Gebruik methodes uit computerspelletjes
    1. Herhalen tot het goed gaat en je het doorhebt
    2. Geduldig wachten tot het zover is
    3. Geconcentreerd oefenen werkt sneller
    4. In korte stukjes oefenen: grote taken zijn sneller klaar als ze in kleinere delen worden gesplitst
    5. Begin met iets makkelijks en bouw daarna op in moeilijkheidsgraad
    6. Het spel geeft nooit toe aan de speler als deze het level nog niet beheerst: kweek doorzettingsvermogen
    7. Blijf alles gebruiken wat je in het spel geleerd hebt om steeds meer tijd te besparen
    8. De weg naar je doel is zeker zo leuk als het doel zelf: je kunt meer plezier hebben van het oefenen dan uiteindelijk van het stuk kunnen spelen.
  3. Geheugentraining als een spel: vier het (beloon jezelf) als je door bent naar de volgende taak! Ben je er nog niet door? Bedenk een spannend verhaal bij de lastige plekken, geef ze een naam of maak er een tekening van. Oefen de betreffende plek(ken) nog een (paar) keer en probeer het dan opnieuw vanaf het begin.



4. De handgeschreven kopie in < 10 minuten.
 Als je denkt, dat je een passage uit je hoofd kent, schrijf dan de eerste acht maten uit je hoofd op. Denk eerst aan de maatsoort, voortekens, het ritme, tempo (hoeveel tellen per minuut?) en dynamiek. Je mag tussendoor nadenken of het even doorspelen (zingen), maar niet in je bladmuziek kijken. Bedenk ook in welke maat en op welke sterkte een crescendo of decrescendo begint en eindigt en welke tonen verhoogd of verlaagd worden.

5. De stoomwals: een maat of passage onthouden door stampen en herhalen zoals de rijtjes van voorzetsels met bijbehorende naamval in het Duits of de elementen uit het periodiek systeem. Oefen er steeds één tegelijk. Werk beurtelings van voren naar achter en van achter naar voren.

6. Het reizende boek:

    1. Begin met de bladmuziek voor je neus
    2. Verschuif het boek / blad een eindje op de standaard
    3. Leg de muziek plat neer, nog wel zichtbaar maar lastiger te lezen
    4. Leg de muziek op kniehoogte
    5. Op de grond naast de voeten
    6. Op de grond achter je
    7. In een hoek in de kamer
    8. In een andere kamer

Ik ben benieuwd hoe jij het aanpakt! Wat werkt voor jou?! Heb je andere tips?

Een beugel en een koperblaasinstrument

by

Ja, ik zie ze ook regelmatig in mijn lespraktijk: kinderen (en soms ook volwassenen) die plots een beugel krijgen en dan moeite hebben met trompet spelen... Veel mensen denken dat je met een beugel geen koperinstrument meer kunt spelen.  
Vandaag leg ik jullie uit dat dit net even anders ligt!

Vervelend gevoel

Jazeker, een beugel en een koperblaasinstrument spelen, dat is best even een uitdaging.. Voor sommigen is het zelfs een reden om te stoppen met spelen óf niet eens te beginnen…

Maar als je een beugel hebt kun je best op een koperen blaasinstrument spelen! Je moet alleen wel even weten hoe je het aanpakt...

Je zult merken dat je beugel in je lippen gedrukt wordt tijdens het trompet spelen. Niet iedereen heeft hier even veel last van, maar ik ken leerlingen waarbij de lippen tijdens het spelen beginnen te bloeden. Dat is natuurlijk níet de bedoeling!
Dus probeer vooral niet te lang achter elkaar te spelen. Bijvoorbeeld, wanneer jij gewend bent om iedere dag een half uur te spelen, dan kun je er voortaan voor kiezen drie keer 10 minuten te oefenen.
Veel beginners drukken naar gelang een oefening langer duurt  hun instrument steeds harder tegen de lippen.  Hun lippen hebben nog niet genoeg kracht om het langer vol te houden. Probeer dit te voorkomen! Stop als het niet meer gaat en speel op een later tijdstip verder.

Overigens zijn twee dingen nog wel belangrijk om te weten:

-met een beugel is het lastiger om een koperen blaasinstrument met een klein mondstuk te bespelen. Op een trombone, euphonium, bariton of tuba heb je er vaak veel minder last van!
– als je tanden te ver naar voren staan, kan dit door het bespelen van een koperinstrument ook verminderen.
Bespreek dit met je tandarts. Ik spreek uit ervaring! Een beugel is dan wellicht niet eens nodig…
– als je toch een beugel krijgt, vertel je orthodontist dan dat je een koperblaasinstrument bespeelt. Hij kan er dan voor zorgen dat de voorste snijtanden vlak komen te staan, dus niet meegaan in de ronding. Veel orthodontisten willen een mooie ronde lijn van je gebit maken, maar dit kan negatieve gevolgen hebben voor je toonvorming in het hoge register!

Een beugel is vervelend, maar zeker niet onoverkomelijk als je een koperblaasinstrument speelt! 

Muzikale uitdagingen in Corona-tijd

by

Ik zat afgelopen weekend vol ongeloof en afschuw naar de beelden te kijken van protesten en rellen in Eindhoven, Amsterdam en andere plaatsen. Natuurlijk, je kunt het niet eens zijn met de gang van zaken, en dan mag je dat laten weten. Maar je gaat niet andermans spullen slopen of mensen van hulpdiensten aanvallen!

En ja, ik vind het ook vervelend al die Corona-regels, maar hoe meer je toch met grote groepen bij mekaar komt, hoe langer we met die ellende zitten, denk ik dan met mijn boerenverstand.

Wat bezielt die mensen? Verveling? Balorigheid? Hebben ze geen opvoeding gehad, maar alleen voeding? Ach weet je… Ik kan dat niet veranderen. Wat ik wel kan doen is proberen jullie, mijn volgers, en ook mezelf muzikaal te blijven prikkelen in Corona-tijd. Want zo blijven we lekker bezig met muziek, en muziek leidt af en geeft positieve energie. En dat kunnen we wel gebruiken.

Daarom dus nu een aantal verrassende muzikale uitdagingen voor deze Corona-tijd.

1. Maak je eigen variant van een song of een solostuk wat jij mooi vind

2. Schrijf je eigen solo-stuk! Je vindt hier een Youtube-video van mij over het maken van je eigen dodecafonie.

3. Ga aan de slag met bv Garageband om een eigen blues te componeren! Ook hierover heb ik een video voor je gemaakt.

4. Mis je het samenspelen? Zoek iemand waarmee je (op afstand) kunt samenspelen, dit is hét moment om eens verrassende combinaties te maken!

5. Je kunt ook aan de slag gaan met multi-track opnames, bv met de app Acapella!

6. Verdiep je eens in de historie van je instrument, zoek alles op wat erover te vinden is.

7. Je kunt je natuurlijk ook verdiepen in een bepaalde componist of een bepaald genre om daarover alles te weten te komen.

Last but not least: neem muziekles of volg een leuke workshop! Veel docenten (waaronder ikzelf) verzorgen ook online lessen en workshops.

Juist nu is dat superleuk om te doen. Ik heb bijvoorbeeld workshops in ademhaling, improviseren, componeren, podiumangst overwinnen. Wil jij iets anders? Neem dan gerust contact met me op. Samen komen we er wel aan uit!

Meer weten? Kijk dan eens hier!

De magie van muziek

by

Muziek heeft iets magisch. Het kan je raken.. zonder woorden.. Muziek kan je echt voelen! Vorige week vroeg iemand me: 'Judith, hoe zit dat nou? Wat is eigenlijk de magie van muziek?'

Ik had niet 1-2-3 een antwoord paraat, maar ik ben er wel over na gaan denken.
Ik bedoel: muziek is mijn leven, ik zou niet weten wat ik zonder muziek moest. Maar als je me vraagt wat nu precies de magie ervan is? Lastig hoor!

Toch wil ik er dit blog artikel aan wijden. Waarom? Omdat ik denk dat het belangrijk is dat mensen, juist in deze tijd, de magie of misschien beter gezegd de kracht van muziek erkennen.

Veel muziek is voor mij gekoppeld aan herinneringen. Als kind was ik gek van Kinderen voor Kinderen, ik kende de teksten letterlijk uit mijn hoofd. Daarna kwamen de Childs Brothers, ik heb die cd's grijs gedraaid!

Bij ons thuis was het veelal blaasmuziek wat er te horen was, maar gaandeweg ging ik me meer interesseren voor 'echt' klassieke muziek. En zo heb ik gedurende de jaren een aardige rugzak vol magische muziekmomenten bij elkaar verzameld. Niet allemaal klassiek hoor, er zit ook genoeg popmuziek tussen!

Muziek heeft altijd ongelooflijk veel voor me betekend, en nog natuurlijk! Misschien wel iedere dag een beetje meer?!

En als je het goed beschouwt zijn het maar trillingen, trillingen in de lucht. Maar ja, wel trillingen die bij mij regelmatig zorgen voor rillingen!

Muziek roept emoties op, herinneringen, beelden. Het bepaalt mijn stemming.. En ik kan er eindeloos van genieten.

Wat mij betreft is muziek superbelangrijk voor het menselijke welbevinden. Niet alleen is het goed voor de ontwikkeling van de hersenen van kinderen en jong-volwassenen, het houdt ook je hersenen scherp als je wat ouder bent.

En wist je dat de werking van muziek al aanwezig is als je nog in de buik van je moeder zit?

Muziek is ook een soort gevoels-manager: het kan stemmingen beïnvloeden, ze versterken of juist afzwakken. Het is toch fantastisch dat simpele trillingen in de lucht zoveel voor je kunnen betekenen?

Muziek is ook een verbinder, en dat is iets wat we denk ik heel erg nodig hebben in onze samenleving, in onze wereld. Het verbroedert.

Genoeg redenen toch om muziek levend te houden? Laten we de (lokale) politiek vragen om samen met ons de muziek levend te houden!

#houddemuzieklevend

by

Tja, een nieuw jaar, nieuwe kansen.. Op 1 januari keek ik, zoals velen van jullie denk ik, naar het traditionele Nieuwjaarsconcert vanuit Wenen. Onder leiding van Ricardo Muti werd een fraai concert weggezet.. Heel vreemd zo zonder publiek.Je zag en voelde bijna de opluchting bij het losbarsten van het online applaus...





Maar wat op mij even zoveel indruk maakte als dit concert was de speech van maestro Muti na afloop van het concert.
Een speech over de kracht van muziek...

Een speech die zozeer aansluit bij mijn #houddemuzieklevend.. Want muziek verbindt mensen. Mijn voornemen voor dit jaar is om ook dit jaar de muziek levend te houden.

Hoe? Ik ga proberen weer een aantal mooie video's op te nemen nu we nog in lockdown zitten, maar daarnaast zal ik ook proberen op allerlei manieren mijn volgers, mijn leerlingen en mijn orkestleden te inspireren.

Heb jij een leuk idee wat daarbij past? Laat het me weten, en wellicht ga ik ermee aan de slag! Want samen houden we de muziek levend!

Motivatie – lief zijn voor jezelf

by

Vandaag de laatste aflevering in deze serie blogs over motivatie.
Een gevaarlijke ook, want als je niet uitkijkt werkt deze juist averechts...

Lief zijn voor jezelf verzandt namelijk al snel in een stukje zelfmedelijden, waardoor je er juist niets aan hebt. Dus ik moet een beetje uitleggen wat ik precies bedoel met lief zijn voor jezelf en hoe je dat het beste kunt uitwerken:

Vooropgesteld dat je werkt aan een doel (via kleine stapjes, waardoor je het overzicht hebt en je ook iedere kleine stap kan vieren/belonen), kan je ook weleens stuiten op een blokkade waardoor je zelfs je kleinste stapjes doel niet haalt.

Dat kan zijn door tijdgebrek, ziekte of om een andere reden. Hoe dan ook: als je weet dat dit tijdelijk is dan kun je op dat moment lief zijn voor jezelf en het jezelf vergeven.

Dat bedoel ik dus met lief zijn voor jezelf.

Lief zijn voor jezelf is niet consequent studie-ontwijkend gedrag goedpraten met allerlei slappe excuses! Oftewel: als er een goede reden is waardoor je je doel even niet haalt, reken het jezelf dan niet te zwaar aan!

Dat was dan alweer de laatste blog in deze serie over motivatie. Ik kan me voorstellen dat je nog vragen hebt of tegen problemen aanloopt. Schroom niet om me te mailen, ik help je graag!

Motivatie – support zoeken

by

Soms wil het weleens niet helemaal lekker lopen met je studie, en raak je toch een beetje uit je hum. Of je komt, zoals nu weer, in een lockdown terecht en je mist wat externe motivatie van bv je docent of dirigent.

Dan is het handig om support te zoeken. Natuurlijk krijg je die support in eerste instantie van je docent of dirigent, misschien van je sectiegenootjes in het orkest.

Maar je mag die support ook gerust zoeken bij familie en vrienden, zelfs als ze geen muziek maken. Vaak kennen die mensen jou nl heel goed en doorzien ze sneller wat je nodig hebt.

Dus vertel je familie en vrienden regelmatig over waar je mee bezig bent en vertel gerust als het even lastig is. Motivatie hoeft niet altijd van muzikale mensen te komen! Soms is de invloed van anderen die niet musiceren minstens zo groot!

Ik ben benieuwd hoe het jou inmiddels vergaat met je motivatie!

Volgende week het laatste deel in deze serie blogs!

Motivatie – jezelf een schouderklopje geven

by

Vorige week schreef ik er al een beetje over: als het lukt om jezelf te verbeteren, dan mag je jezelf een schouderklopje geven!
Maar hoe geef je jezelf nou een schouderklopje dat je tegelijkertijd weer motiveert om door te gaan?

Daar ga ik je vandaag iets over leren! Een motiverend schouderklopje gaat niet over het eindresultaat, maar over het proces richting dat eindresultaat. Dus geef je zelf niet een cadeautje omdat je iets goed speelt, maar omdat je dat goede spelen via een mooie en goede weg hebt bereikt.

Dat klinkt misschien een beetje zweverig, maar daarmee houd je wel motivatie voor het proces, en voorkom je faalangst bij jezelf.

Te vaak heb ik meegemaakt dat alleen goede eindresultaten beloond worden. Natuurlijk is het belangrijk dat je een stuk goed kunt spelen, maar belangrijker is dat je dat op een goede manier hebt bereikt, en dat de muziek leeft in jou.

En de muziek kan gerust leven, terwijl je toch nog fouten maakt. Beloon wat je gedaan hebt, beloon het proces, niet het product!

En dan? Waarmee beloon je jezelf dan? Ik zou je aanraden om jezelf te belonen met iets muziekgerelateerds: een nieuw boek, het luisteren van een interessante podcast, accessoires voor je instrument, etc, etc..
Zo hou je het compliment dichtbij het proces.