Weet jij nog momenten waarop muziek jou diep raakte? Je voelde de muziek in je lichaam, en niemand hoefde jou te vertellen dat de muziek goed was. Die magische kracht heeft muziek. En die magie zit ‘m niet in de muziektheorie, of in de ladders, of in de juiste akkoordprogressies. De magie zit ‘m veelal in de klanknuance.
En dan bedoel ik naast de klank van jouw instrument, vooral de klank van één toon, of de wisselwerking van de tonen onderling. Wij zijn allemaal gevoelig voor deze klanknuances.
Mondharmonicaspeler Toots Thielemans vertelde eens in een interview dat hij jarenlang elke dag een improvisatie maakte van twintig minuten met uitsluitend één toon. Hij zei: “ik speel die toon net zolang, tot ik die toon wórd”.
Even de theorie: je kunt klanken hebben die fijn en ontspannen samenklinken, ze zijn consonant. Tonen die niet zo ontspannen samen klinken noemen we dissonant. Mensen die beginnen met improviseren starten vaak met het zoeken naar consonant.
Tonen of klanken die dissoneren wringen met elkaar, het lijkt alsof ze ruzie hebben. Voor een beginnende improvisator klinkt dit gauw als een ‘foute’ noot. Maar die dissonante klanken kunnen juist heel spannend zijn. En wanneer je een muzikaal verhaal vertelt is een beetje spanning op zijn tijd juist heel fijn. Als je wat verder bent met improviseren ga je deze klanken juist opzoeken..
“There are no wrong notes”, zei Miles Davis. Er zijn hooguit klanken waar jouw oren nog niet aan gewend zijn. Een klank waar je afwijzend op reageert is simpelweg een klank die je nog niet kent. Je gehoor ontwikkel je door juist die ongewone dingen vaker te doen, zodat ze meer 'in je systeem' komen.
Wanneer je als blazer improviseert, helpt het je enorm om te oefenen met piano of met een backingtrack. Jouw tonen krijgen dan een functie in een harmonische achtergrond en je oren wennen aan de klank. Met een begeleidingstrack erbij wordt het ineens een klankspelletje en daarmee een heel creatieve oefening. Ik raad mijn leerlingen daarom vaak aan met harmonische begeleiding te oefenen.
Ik heb een toffe oefening voor je om te werken aan je klankverbeelding en te wennen aan een nieuwe klank. Probeer echt te voelen wat er in je lichaam gebeurt tijdens de samenklanken.
Doe netals Toots, maak een improvisatie op 1 toon. Laat tussen de tonen af en toe een stilte vallen. Overbrug de stiltes met je muzikale herinnering: herinner je de toon tijdens de stilte. Experimenteer met dynamiek, met hoe je noot begint of eindigt, met lange of juist korte klanken, met aanzet, met ritmiek. Juist wanneer je maar één toon gebruikt, moet je je creatieve vermogen aanspreken.
Wil je verder? Meer oefeningen? Neem dan snel contact met me op om een coachingsessie in te plannen!