Hoogsensitiviteit is geen aandoening of psychische stoornis, het is een persoonlijkheidskenmerk.
In het dagelijks leven worden hoogsensitieve mensen (HSP) door anderen soms afgeschilderd als huilebalk, overgevoelig en kleinzerig.
En inderdaad: sommige prikkels komen bij HSP veel harder binnen en zorgen dan voor bepaalde reacties. Maar wisten jullie dat hoogsensitiviteit ook zoveel voordelen heeft?
Even terug naar het onderzoek van Jennifer Grimes: eigenlijk blijkt daar uit dat HSP enorm creatief zijn!
HSP ervaren kunst als het beleven van andermans emoties. Dat is een vorm van empathie.
Uit onderzoek is zelfs gebleken dat muziek 2 dingen doet voor HSP: het activeert het beloningssysteem (oftewel, het zorgt ervoor dat de HSP zich goed voelt) en het geeft een gevoel van verbinding, waardoor de hersenen andere mensen makkelijker begrijpen.
Eerder las ik al dat hoogsensitieve mensen gevoeliger zijn voor faalangst; of in het geval van artiesten: podiumangst.
Omdat dat laatste iets is waar ik een hele workshop aan heb gewijd, prikkelde die informatie me destijds al.
Echter ben ik iemand die weliswaar leerlinggericht wil werken, maar ik hou er aan de andere kant totaal niet van om iemand een etiketje op te plakken. Ieder is voor mij gewoon zichzelf en iedereen is anders en mag er zijn zoals hij of zij is.
Maar na het lezen van de informatie over hoogsensitiviteit en muziek besloot ik toch zelf ook eens op onderzoek uit te gaan in mijn omgeving: ik ging op zoek naar hoogsensitieve musici en muzikanten om hen wat vragen te stellen.
Nogmaals: niet om wie dan ook een etiketje op te plakken, maar eigenlijk puur uit interesse voor mezelf en voor het opdoen van bagage voor in mijn ‘rugzakje’ met tools, tips en tricks!
En aangezien het wellicht ook voor anderen interessant kan zijn én ik graag de positieve kant van HSP wil laten zien, heb ik besloten een artikel te schrijven en hier te publiceren.
Op mijn vraag of mensen meer HSP’s kennen die muzikaal bezig zijn waren de antwoorden wisselend. Opvallend was dat mensen die zelf al geruime tijd weten dat ze hoogsensitief zijn ook meer andere HSP muzikanten/musici kennen. Ik denk zelf dat dat ermee te maken heeft dat als je er zelf langer mee bezig bent, je ook andere mensen gaat herkennen met dezelfde ervaringen en dat je dan vervolgens die ervaringen gaat uitwisselen. Overigens merkte ik in sommige gesprekken ook dat er best een soort taboe rust op HSP. Dat kan ook een reden zijn dat mensen niet zoveel andere muzikale HSP-ers kennen natuurlijk!
Muziek als passie
Ik vroeg me af wat muziek betekent voor deze hoogsensitieve personen. Het antwoord was bijna eenduidig: passie was een woord dat door bijna iedereen genoemd werd, Sommigen zeiden: ‘muziek is mijn leven’ Rust werd ook genoemd, en muziek als uitlaatklep en dat sluit natuurlijk mooi aan bij de bevindingen uit de onderzoeken die ik las. Rust en ontspanning is dan een beloning. Overigens gaf iedereen aan dat muziek doelbewust wordt ingezet om rust te vinden. Soms is dat spelend, maar vaak ook luisterend.
Iemand noemde muziek letterlijk: verbinding tussen verschillende mensen, en het raakt mijn eigen emoties.
Tot zover mijn vragen die eigenlijk letterlijk aansloten bij de onderzoeken die ik laatst las.
Daarna ben ik eens gaan vragen wat mensen nou merken van hun hoogsensitiviteit tijdens het musiceren. En misschien nog wel belangrijker: werkt het dan belemmerend of juist verrijkend?
Een aantal verrijkingen die werden genoemd:
- het geeft me ontspanning
- ik hoor heel veel details, zeker in meerstemmigheid
- als ik de goede muziek kies om te spelen dan geeft dat positieve energie
- ik kan met muziek mijn emotie kwijt die ik in woorden niet kan uitdrukken
En een aantal belemmeringen die werden genoemd:
- ik ben snel afgeleid door externe prikkels, zoals gepraat of geruis
- als het niet mijn muziekstijl is geeft het negatieve energie
- onzuiver spel is een verschrikking
- soms raakt muziek me te erg
Een sensitieve prof?
Aan de professionals vroeg ik vervolgens nog of zijn hun HSP-eigenschappen kunnen inzetten in of voor muziek. Eigenlijk zag iedereen wel voordelen.
Zo gaven verschillende mensen aan dat via het musiceren verbindingen gelegd kunnen worden.
Wat ook vaak naar voren kwam was dat docenten zich door hun sensitiviteit gemakkelijker kunnen inleven in leerlingen en daardoor meer leerlinggericht kunnen lesgeven.
Een ander punt wat werd genoemd was dat sensitiviteit van belang is bij het programmeren van een concert. Wat past goed na elkaar, wat past goed bij welke situatie.
Een dirigent gaf aan dat doordat hij zoveel details hoort in klankkleur, intonatie en tempi hij in staat is om het samenspel van zijn orkestleden nog beter te maken tijdens repetities.
En als uitvoerend musicus is het gemakkelijker om de emotie/beleving van de componist over te brengen bij de luisteraar.
Podiumangst
Ja, en dan die podiumangst waarover ik al eerder schreef. Ook mijn respondenten gaven aan daar regelmatig last van te hebben. Dat is te verklaren omdat HSP ten eerste erg bezig zijn met sociale verbindingen. Dus zij gaan bv veel eerder ‘nadenken’ over wat anderen vinden. Daarnaast zijn HSP sneller meer perfectionistisch en horen en zien ze ook meer foutjes, wat faalangst en podiumangst natuurlijk in de hand werkt. Zeker iets om mee te nemen in mijn workshop!
Tot slot
Muziek is een bijzondere kunstvorm die ikzelf met enorm veel passie bedrijf. Hoogsensitiviteit kan soms een belemmering zijn voor muzikanten en musici, maar toch zijn er vooral veel voordelen! Ik zie vooral veel voordelen voor de profs die hun sensitiviteit kunnen inzetten om muziek nog beter en persoonlijker over te brengen op luisteraars, leerlingen en orkestleden.
Natuurlijk blijven er voor hoogsensitieve artiesten uitdagingen, maar ik zou mijn kind maar wat graag op muziekles laten gaan bij een hoogsensitieve muziekdocent!