De eerste week van juli. Een halfjaar van 2019 alweer achter de rug en het muzikale seizoen 2018/2019 is zo goed als afgelopen. De laatste concerten zijn gegeven, wat rest zijn nog een aantal afsluitende repetities en een aantal lessen.
De zomerstop staat voor de deur, een periode van rust en bezinning. Van nieuwe energie opdoen en nieuwe indrukken en inspiratie opdoen voor het komende seizoen.
Ik ben dol op mijn werk, maar zo aan het eind van het seizoen is die lonkende zomer toch ook wel erg fijn. Even helemaal niks moeten, en de dagen nemen zoals ze komen. De ultieme ontspanning…
De afgelopen weken kreeg ik veel vragen over hoe ik als dirigent fit blijf, en hoe ik als dirigent (de voorbereiding van) een concert ervaar, wat er dan door mijn hoofd heen gaat.
Het is lastig te omschrijven, maar ik ga een poging doen!
De voorbereiding op een concert begint eigenlijk altijd al met de repertoirekeuze. Wat gaan we spelen, wat is muzikaal haalbaar, maar tegelijkertijd ook prikkelend voor het orkest en wat is interessant voor het publiek.
Dan ga je aan de slag: repeteren met het orkest, de orkestleden soms ook van wat geluidsmateriaal voorzien zodat zij ook een beeld krijgen bij de werken.
Alles in de grondverf zetten en dan natuurlijk uiteindelijk (als het concert naderbij komt) de puntjes op I zetten.
In die verschillende stadia moet je als dirigent soms je planning bijstellen, soms lukt het niet zoals je het in gedachten had, en moet je concessies doen: partijen vereenvoudigen, om uiteindelijk tot een acceptabel concert te komen.
Intussen draait de PR voor het concert op volle toeren en krijgen de orkestleden ook steeds meer zin in het concert. Dat merk je: er wordt gretiger geluisterd naar dat wat je als dirigent vertelt op de bok, er wordt harder ge-ssssssss-t als iemand anders toevallig nog even zit te kletsen..
De generale repetitie gaat er meestal van alles mis, ja dat is dus echt zo!
Meestal ga ik met een katterig gevoel naar huis na een generale repetitie. Maar als de klik tussen mij en het orkest goed is, weet ik ook dat morgen tijdens het concert iedereen er vol voor gaat en op het puntje van zijn stoel zit… Die wetenschap geeft me meestal de rust om toch redelijk goed te gaan slapen. De nacht voor een groot en belangrijk concert is altijd kort. Te veel hersenspinsels in mijn hoofd: van een inzet van de hoorn tot de zuiverheid in een bepaalde open passage, er spookt van alles door mijn hoofd.
De dag van het concert ben ik dus vroeg wakker en probeer ik mij rustig en kalm voor te bereiden op het concert. Een boekje lezen, rustig de tijd nemen om te douchen. Kleding etc inpakken, nog een keer alle partituren door ‘slaan’…
En dan is het tijd voor de soundcheck. Je merkt dan al dat het orkest er zin in heeft. Ik wil niet alles spelen. Een paar dingetjes om muzikanten wat zekerheid te geven, even wat samen met de solist en eventueel met de band als die er is.
Dan gun ik de muzikanten en mezelf nog wat rust en daarna is het tijd om af te stemmen. Ik zorg altijd dat ik daar ruim de tijd voor neem. En daarna gaat het orkest op. Ik vind het fijn om het groepsgevoel wat te versterken door hen (liefst persoonlijk) succes te wensen met het concert. Je merkt dat muzikanten dat ook waarderen.
Als het orkest oploopt blijf ik alleen achter. Dat is het moment dat ik nog heel even rust neem voor mezelf. Het verschilt per keer hoe ik dat doe. Het kan zijn dat ik sta te springen, het kan ook zijn dat ik helemaal stil ben en de wereld om me heen even laat voor wat het is.
Daarna loop ik op en is het eigenlijk het hele concert door alles geven, zoveel mogelijk de muzikanten op sleeptouw nemen, ze inspireren om er zoveel mogelijk uit te halen.
Tussendoor is er heus tijd om te genieten van dat wat er gespeeld wordt, maar het is vooral er volledig in duiken..
Hartslagen van rond de 180 bpm vormen geen uitzondering tijdens een concert.
Geen wonder dat ik na afloop altijd eerst even moet afkoelen en bijkomen. Soms kijken muzikanten me dan in de kleedkamer aan van gaat het wel goed met je. Ja hoor, alleen ik moet heel eventjes bijkomen…
Het evalueren van het concert komt pas na een uurtje of zo, als ik weer ‘terug op aarde’ ben.
Zoals jullie lezen kost zo’n concert best veel energie. Wat ik doe om fit te blijven?
Gezond eten, en goed bewegen (ik ben dol op wandelen) en vooral ook proberen genoeg rust te pakken, want behalve fysiek is het ook mentaal best pittig. Ik probeer dus altijd de dag na een belangrijk concert een soort ‘bijkom’dagje te plannen…
Over bijkomen gesproken: dat ga ik de komende weken zeker doen. Lekker veel lezen, reizen, wandelen en nieuwe energie en inspiratie opdoen.
Fijne zomer allemaal!
